Keuzes in oorlogstijd

Afgelopen bij een lezing van het inspiratieplein. Een verteller die in de huid krijgt van een Joodse geschiedenisleraar.  Jood zijn en je weet dat je op een dag naar Westerbork moet en dan de trein naar het Oosten. Niet weten wat je dan te wachten staat maar veel goeds is het niet

Die Joodse leraar wil niet met de trein naar het oosten. Dan heeft hij maar 1 keuze en dat is zorgen voor een baantje bij de Joodse ordedienst in Westerbork. De joodse SS.   Hij krijgt te horen dat hij harde keuzes moet maken. Zo hard als staal moet zijn.

Dat blijkt later ook wel. Een Joods meisje die ooit zijn leerlinge was en waar hij verliefd op was. Ze moet op de trein naar het Oosten en dat is zijn taak. Hij wordt een man zoals het wordt verteld. Een geweten mag je niet hebben als Ordebewaarder.

Later komt hij in contact met een diepgelovige Jood. En ze raken bevriend. Hij hoort een verhaal uit de bijbel. Keuzes en God wil kiezen. Hij wordt overgehaald om het een kans te geven.  10 rechtvaardigen vinden in een volk vol met zondaars en gekte. Een paar rechtvaardigen zijn volgens die diep gelovige man voldoende en dan kun je het als volk of als ras overleven.

Ik denk dan gelijk aan die mensen die zoveel mogelijk biologisch bezig zijn en de winkels die plantjes vol met insecticiden en andere troep verkopen. Het volk gaat voor de laagste prijs en staat niet stil met de schadelijkheid van die plantjes voor met name de insecten. Gelukkig zijn ze er denk ik met meer dan een glimlach.  De mensen die niet meedoen met gaan voor de laagste prijs.  Het grote gros natuurlijk wel maar we zullen het overleven door die mensen die er niet aan meedoen.

Het verhaal gaat verder. Hij vertelt over de keuzes die mensen maken. Hun eigen ouders op de trein zetten. Alleen maar om zelf niet te hoeven. Het groepsgebeuren wordt ook nog even genoemd en niet al te positief.

En toch die paar rechtvaardigen die een grote invloed hebben. Later moet hij zijn Joodse vriend op de trein zetten. Die vriend heeft de bijbel in zijn hand en gaat zonder protest. Hij verliest de bijbel en iedereen lacht. Hij maakt een keuze en komt op voor zijn vriend en geeft hem die bijbel terug.  Een keuze die voor hem verstrekkende gevolgen heeft. Hij is bewaker af en

De oorlog komt ten einde. De overgave is een feit. Men wil niet het verzet de leiding geven. Dan loopt het heel slecht af met de mensen die verkeerd gekozen hebben. En wat is dan verkeerd kiezen.

150.000 vrouwen worden kaalgeschoren. Ze hebben gekozen voor de mof en moeten te kijk worden gezet.   Er komen kampen voor de verkeerde keuze mensen en sommigen overleven het niet.

Wat zal ik zelf doen in oorlogstijd. Alles doen om te overleven of mijn principes laten winnen. Het geweten in werking laten met als gevolg de dood. Liever dood dan.   Geen idee.  Je weet het pas echt als het je overkomt. En je echt moet kiezen.

Blij dat ik die oorlog niet heb meegemaakt en dat ik nu in vrijheid en vrede mag leven.