herfst en de natuur maakt zich klaar voor de winter

De natuur maakt zich klaar voor de winter. Ik geniet altijd van de vele kleuren die de bladeren aan de bomen krijgen. Net voordat ze vallen. Regen en wind denk ik ook weleens als ik aan de herfst denk. Dat hoeft niet altijd. Nu is het even anders.  De winter volgt na de herfst. De natuur neemt even pauze van het harde werken. Even helemaal niets.

De mens daarentegen neemt nooit pauze. Ze gaan alle jaargetijden door en zelfs op vrije dagen zijn we niet echt vrij. Altijd maar weer bezig zijn met van alles en nog wat. Te weinig tijd om echt vrij te nemen.  Zelf doe ik het anders. Het mag. Het resultaat van het harde werken van eerdere generaties.

Mijn vader was landarbeider. Ook gebonden aan lente, zomer, herfst en winter. Ik denk dat hij nog meegemaakt heeft dat hij geen geld kreeg als hij niet werkte. Boerenwerk is natuurlijk altijd gebonden aan de jaargetijden. In de winter is er geen werk en vroeger betekende dat ook geen inkomen. In de tijden dat er werk was moest je sparen voor de periode zonder werk.  Nu is het anders.  Ontwikkeling of is het een beetje evolutie.

Zelf koos ik lang geleden voor de fabriek. 3 ploegen. Het werk moest dag en nacht doorgaan. Dan had je ook nog de 4 ploegen en dan was er geen dag pauze. Volcontinu. Productie draaien. Op een gegeven moment werden de personeelslasten te hoog. Het werk verdween uit Nederland en ging naar waar het loon lager was. 

Hoe belangrijk pauze nemen kan zijn. Altijd maar bezig zijn met is niet goed. Neem een voorbeeld aan de natuur. Die gaat ook niet 24/7 door maar neemt pauze. Licht en donker is dan ook belangrijk. Met de kippen op stok. Vroeger heel gewoon. Wat dat betekent ?  Gaan rusten als het donker is. Rusten doen we volgens mij nu veel te weinig.

We hebben veel en willen nog meer. Dat betekent werken. Zelfs in onze vrije tijd werken we. Het bevredigen van onze behoeftes. Geld verdienen en weer uitgeven. Meer is het leven voor velen niet.

Zelf doe ik het iets anders. Blij dat het mag en kan. Als iedereen zo zou leven kunnen we met de helft minder toe. Ook veel beter voor de aarde.

We kunnen veel leren van de dieren en planten. Niet altijd aan staan bijvoorbeeld en op tijd pauze nemen. We hebben wel veel dieren aangepast aan onze manier van leven. Ik denk even aan de boerderijdieren die nu veel anders leven dan pakweg 40 jaar geleden. Ook dan is het meer moet.   Een kip die even pauze neemt van eieren leggen. De rui zogezegd en even van verenpak wisselen. Is daar nu nog ruimte voor ?  Gelukkig soms wel. Een koe die zijn eigen kalf groot mag brengen. Soms zie je dat nog.

En dan onze kinderen die we constant bezig houden. Mogen ze zich nog vervelen. Mogen ze even pauze nemen van meer moet. Gewoon een middag even niets te doen hebben. Vervelen : -)  Weet iemand nog wat vervelen is ?  Gelukkig wel denk ik dan.

Met zijn allen af en toe even niets doen. Veel beter voor de aarde en veel beter voor alles.  En wat is alles ?

Consumeren, consuminderen en overconsumptie

Consumeren moet. Het kopen van spulletjes die je niet nodig hebt kun je consumeren noemen : -)  Of is het gewoon gebruiken en verbruiken. Het voorzien in een behoefte. Hoe behoefte van persoon tot persoon kan verschillen.

Je werkt om te kunnen leven. En wat is dan leven ? Ook een boeiende vraag. Economisch gezien is consumeren het kopen van dingen die je denkt nodig te hebben. Denkt nodig te hebben en eigenlijk ben je ze niet nodig. Met consumeren houden we ook de boel aan de gang. Hoe rijk de gemiddelde Nederlander is. Welvaart noemen ze dat.  Hoe rijk we zijn vergeleken met pakweg 70 jaar geleden.

De jaren na de tweede wereldoorlog. Consumeren bestond nog niet. Ik kom uit een arbeidersgezin met 4 kinderen die net na of tijdens de tweede wereldoorlog zijn geboren en 3 kinderen in de jaren 60 van de vorige eeuw. Een wereld van verschil.

Net na de tweede wereldoorlog had men het nog niet over consumeren. Mijn vader was een boerenknecht en mijn moeder huisvrouw. Armoede troef en men wist niet beter.  Een verhaal van mijn oudste zus die dan voor een christelijke feestdag een jurkje en een paar schoenen kreeg.  Omdat het feest was. Mijn ouders moesten daarvoor sparen.

Hoe anders de laatste drie waaronder ik het hadden. De jaren 60 en er was al veel meer. Aan veel geen gebrek meer.  Zelf kwam ik niets tekort. Hoe anders het voor ons was. Van alles meer dan genoeg en de consumptiesamenleving kwam eraan. Meer kunnen kopen dan je echt nodig had.

Men heeft het nu ook over consuminderen. In de jaren 50 geen thema en het woord bestond nog niet.  Meer en meer moet. Zo leven we al een tijdje. Mensen die het anders zien en minder willen. Niet meer nemen dan echt nodig is. Mode en een trend. Ook beter voor de planeet.  

Meer en meer geld en meer spulletjes. Hoe veel groter de supermarkten zijn geworden vergeleken met de jaren 70 van de vorige eeuw. Het gaat goed in ons landje. Alles in overvloed.

Er is een andere kant. Hoe de aarde onze overconsumptie niet meer aankan. Het is maar goed dat men niet overal zo rijk is als in Nederland. Dan zou je aan 4 planeten aarde nog niet genoeg hebben

Zelf heb ik het ook beter dan mijn ouders. Genoeg om goed van te kunnen leven. Genoeg om meer dan goed van te kunnen leven. Te weinig voor een auto zeg ik altijd met een glimlach. Minder is meer is dan mijn motto.

Gelukkig kunnen zijn met minder. Consumeren en consuminderen zegt me niet zoveel. Gewoon wat ik echt nodig ben en een klein beetje meer. Mijn ouders hebben niet voor niks zo hard gewerkt. Zodat hun kinderen het beter zullen krijgen. Ook dat houdt nu op. De kinderen van nu zullen het niet beter krijgen dan hun ouders.

We moeten met zijn allen een stapje terug doen. Altijd maar meer en meer kan niet. Aan alles zit een houdbaarheidsdatum. Weten dat dat moeilijk zal worden. We zijn gewend aan meer en meer en dat kan nu niet meer.

Schoon luisteren

Gisteren een lezing bijgewoond over schoon luisteren. Het werd georganiseerd door filosofiecafé Emmen. Men had een filosofe uitgenodigd die veel bezig is met schoon luisteren.

Luisteren zonder vooroordelen. Luisteren zonder dat je direct hoeft te reageren. Luisteren zonder je eigen mening een rol te geven.  Het doet me denken aan een oefening die ik lang geleden op de middelbare school kreeg, Hoe gaat het met de boodschap als de ontvanger met iets anders dan luisteren bezig is. Hoort hij dan de boodschap goed. Hoe zit het met de zender. Wat is de bedoeling van de boodschap. De zender en de ontvanger. En natuurlijk de boodschap. Hoe ruis op de lijn kan zorgen dat de boodschap niet goed overkomt. Hoe belangrijk schoon luisteren kan zijn.

Politiek wil ik zelf ook even noemen. Dan is het niet de bedoeling de boodschap van de ander goed te horen. Luisteren speelt vaak geen rol. Vaak is het niet meer dan een mening hebben en dan maakt het niet uit wat de ander van die mening vindt. De oppositie en de regering. Twee verschillende partijen en de meerderheid beslist.

De filosofe van vanavond vertelde haar levensverhaal. Hoe ze uiteindelijk koos voor het filosofische pad.  Studeren omdat iedereen bij haar in de klas het deed. Ze wilde het zelf ook. Kiezen voor geneeskunde omdat iedereen dat deed. Arts worden en wat voor arts ? Daar begon bij haar het denken. Wat voor soort arts wil ik worden? Een zoektocht. Uiteindelijk draait ze de vraag om. Wil ik eigenlijk wel arts worden? Het antwoord was nee. Ze koos voor iets anders.

Weer verder met schoon luisteren. Hoe belangrijk dat kan zijn. Zonder direct met een eigen mening klaar te staan. In sommige beroepen is schoon luisteren heel belangrijk. Ze noemt arts zijn en hoe belangrijk schoon luisteren dan is.

Ik heb het druk zegt de zender. Jij kunt dan gelijk gaan denken dat de zender daardoor last heeft van stress. Beter is dan om dat even te controleren door even een vraag te stellen. Hoe je daarmee misverstanden kan voorkomen.

Wijsgerig een probleem benaderen werd ook nog even genoemd. Een vraag aan jezelf stellen zonder direct een antwoord te verwachten. De vraag die de filosofe had. Wat voor soort arts wil ik worden ?  En daar niet direct een antwoord op te hebben. Verder gaan met leven en de vraag komt steeds weer terug. Op een dag draaide ze de vraag om. Wil ik eigenlijk wel arts worden ?  Nee was het antwoord.

Nu helpt ze anderen op een wijsgerige manier bij het maken van keuzes. Ook voor ons had ze een opdracht.  Stel jezelf een vraag en begin met Wat is ?  Ik vul het voor mezelf aan met liefde : -)  Zonder daar direct een antwoord op te hebben. Wat is liefde ?  Voor mij houden van en er voor elkaar zijn. En zo ga ik af en toe weer met deze vraag aan de gang : -)

Schoon luisteren. Woordelijk horen van de ander zegt zonder dat je direct een eigen mening over wat je hoort hoeft te hebben. Hoe we vaak luisteren om te reageren. Je kunt ook luisteren om te begrijpen. En dan ontstaat echt contact.

Het was een leuke en leerzame avond en alweer zin in de volgende avond filosofisch bezig zijn.

Ben jij een paardenbloem of een orchidee ?

Een psychiater vertelt over het begin van haar loopbaan. Hoe ze bezig is met stofjes in de hersenen en mri scans. Op zoek naar de afwijking en waarom de client doet wat het doet. Nu jaren verder ziet ze het anders. Minder biologisch en meer mens.

Ze noemt de paardenbloem en de orchidee. De meeste mensen zijn paardenbloemen en die groeien en bloeien onder alle omstandigheden en met weinig moeite. Dan heb je ook nog andere mensen en die ziet ze als speciale bloemen. Ze hebben veel nodig om te kunnen bloeien. Veel meer dan de standaard mens.

Doet me aan iemand denken die op latere leeftijd in een woonvorm terecht kwam. Hij bloeide door al die aandacht en zorg helemaal op. Ik zag iemand anders ! Een hele mooie bloem.

Je kunt ook pech hebben. Dan kom je nooit tot bloei en blijft het behelpen. De goede omstandigheden kunnen heel complex zijn en vaak verkeerd begrepen worden. 1 van mijn dromen was om onder alle omstandigheden mezelf te kunnen zijn. En wat is mezelf zijn ? Sociaal verlegen en ik durfde me niet te uiten. Grappig zijn dan de verhalen waarom ik zo was en hoe ik was.

Balen en dat balen heb ik losgelaten. Graag of niet en ik blijf het moeilijk vinden onder alle omstandigheden te bloeien. Niet standaard zijn. Meer een orchidee dan een paardenbloem zijn.

Hoe belangrijk het is dat er onder de mensen paardenbloemen en orchideeën zijn. De mens zien als soort en om te voorkomen dat we uitsterven is variatie heel erg belangrijk. Ieder mens is van waarde. De 1 is niet minder belangrijk dan de ander. Van de paardenbloemen zijn er natuurlijk heel veel maar met alleen maar paardenbloemen zal de mens niet kunnen overleven. Het zijn de speciale mensen die het verschil maken.

Hoe omstandigheden heel erg belangrijk kunnen zijn. Dan is het niet alleen maar biologisch of erfelijk. Voor de paardenbloem is het wat minder belangrijk. Die komt er toch wel en is weinig nodig. Wat maakt iemand een paardenbloem en wat maakt iemand een orchidee ?

Dat is dan ook iets waar geen eenduidig antwoord op te geven is. Misschien is het toch biologisch. Misschien is het toch erfelijk. Misschien zijn het de omstandigheden. Het blijft een puzzel. Soms is het toeval dat een orchidee tot bloei komt. Soms kun je het sturen. Ook dat is niet altijd te verklaren. Soms komt iemand nooit tot bloei en zal niemand de pracht en praal van zijn bloei zien. Jammer maar helaas.

Zelf ben ik een laatbloeier. Of ik nu helemaal tot mijn recht kom en je nu mijn bloei ziet. Geen idee maar weten dat het nu beter met me gaat dan pakweg 20 jaar geleden. Ik kom er wel !

Ik wilde altijd een paardenbloem zijn. Nu weten dat ik een orchidee ben of is het toch gewoon een paardenbloem die heel veel pech heeft gehad : -)

ode aan de arbeider

Ik kom uit een gezin van echte arbeiders. Zelf 1 van de drie nakomelingen. De tweede leg zogezegd. In mijn jeugd stonden er altijd drie bromfietsen in de schuur. 2 van mijn broers en 1 van mijn vader.  In de jaren 60 was de bromfiets het vervoermiddel van de arbeider. Mijn twee broers werkten in de fabriek en mijn vader was een landarbeider. Niks mis mee.

De arbeider die mijn oudste broer was. Van mijn kant altijd respect. Tot zijn zestigste in de fabriek. Met een regeling kreeg hij ontslag. Maar wel altijd hard blijven werken. Dan maar vrijwillig. Een krantenwijk en vrijwillig aan het werk in de manege. Met de paarden bezig. 

Ook was hij vrijgezel. Af en toe hoor ik verhalen van oudere vrijgezellen die je dan in de kroeg tegenkwam. Nog wonend bij hun ouders. En hun kleding. Een veel te groot pak en meer.  Zulke broers had ik : -)

De arbeider op de bromfiets. Ook een dagelijks beeld in de jaren 60 van de vorige eeuw. Het landbouwgebeuren en de mechanisatie dus minder werk. Fabriekswerk kwam er voor in de plaats. Vaak ploegendienst en soms ging het dag en nacht en elke dag van de week door.

De arbeider kreeg het beter en kon zich een auto veroorloven. Mijn 2 broers deden er niet aan mee en bleven brommer rijden. Mijn pa ook. 1 andere broer ging op tijd het huis uit en trouwen. Ook in ploegendienst en hij kon goed leren dus iets anders dan de andere 2.

Op een gegeven moment moest ook ik aan het werk. Niet veel keuze en ook de fabriek in. 3 en 4 en 5 ploegendienst.  Alles verandert en het ongeschoolde fabriekswerk wordt minder en minder. We zijn er ook te duur voor geworden dus veel gaat naar het buitenland.  Ik werd ziek en in de WAO.  Soms zin in een bromfiets maar ik doe het nu op een elektrische fiets. Een auto is te duur en ik hou ook niet van autorijden.

Veranderingen in de samenleving. In de jaren 50 en 60 was nog 80 procent werkzaam in de industrie en landbouw.  Nu is het andersom. Ook de echte fabrieksarbeider is zeldzaam geworden.  Gelukkig zijn ze er nog wel.  Ze kunnen nu ook een auto betalen en nog veel meer betalen.

Mijn oudste broer werd gisteren 81 jaren oud. De bromfiets is allang verleden tijd. Een scootmobiel is het nu.  Hard werken eist zijn tol en dat zie ik dan ook aan hem. Nog steeds vrijgezel en alleen wonend met een zus als mantelzorgster. Zijn hele leven lang stond ook in het teken van voetbal. Dat doet hij nog steeds. Voetbal kijken en naar de sporthal. Handbal kijken.  Ouder worden en : -)

Of er nu anno 2024 nog echte arbeiders zijn. Beroepen genoeg en ook nog werk genoeg. De echte ongeschoolde (fabrieks)arbeider kom je niet veel meer tegen. Scholing moet en nog veel meer moet.

Ik denk even aan die arbeidsmigrant. Ongeschoold en ze helpen ons uit de brand. Ze doen nog het echte ongeschoolde arbeiderswerk. Waar je geen Nederlander meer voor kunt vinden.  Gelukkig zijn ze nog bereid naar ons landje te komen. Om het werk te doen waar wij te slim voor zijn geworden : -)

De echte arbeider zoals mijn broers en mij pa waren. Ze zijn er niet meer. Of ik zie ze niet meer. Dat kan natuurlijk ook.

Klagen of dankbaar zijn

Altijd een keuze of.  Op tv vele klaagprogramma’s.  We zijn niet goed behandeld en het had anders gemoeten. Geen systeem is perfect dus er is altijd wel iets te klagen.

Zolang er maar iets te verbeteren valt, heeft het zin om door te gaan. Ook iets waar je anders over mag denken. Bij perfectie stopt het. Streven naar beter moet kunnen. We streven altijd naar beter of is het altijd streven naar meer.

Hoe maken we het leven wat gemakkelijker. De reden voor vele veranderingen. De mechanisatie van de landbouw om maar even iets te noemen. We hoeven niet meer op het land te werken.  De industriële revolutie is net zoiets. Zo is er veel meer bijgekomen.  Tevreden kunnen zijn met en dat mag niet dus !  

De lopende band zorgde ervoor dat we allemaal auto kunnen rijden. 1 persoon die 1 auto bouwde is niet meer nodig. Samen werd de norm en daardoor !  De vooruitgang is niet te stoppen. Iedere generatie gaat verder waar de vorige generatie is gestopt. Even een pas op de plaats kan niet.  Even evalueren zegt men dan. Even stilstaan bij het feit dat we al veel bereikt hebben.

Oh ja klagen of dankbaar zijn. Altijd dankbaar voor het feit dat mijn wiegje in Nederland stond en niet in de gaza strook om maar even iets anders te noemen. Of in Rusland. Opgroeien met het feit dat het vrede is en dat de mogelijkheden onbegrensd zijn. Vrede zogezegd en zo is het al 80 jaar vrede in ons landje.

Dankbaar zijn en nog veel meer redenen om gewoon dankbaar te zijn. Arbeidsongeschikt mogen zijn is ook een reden om dankbaar voor te zijn. Op vele plekjes mag je niet arbeidsongeschikt zijn. Voor ons heel normaal. Mensen die niet kunnen werken gratis geld geven. Op vele andere plekjes ondenkbaar en dan moet je bedelen. Of je bent afhankelijk van giften.

Ons systeem is verre van perfect dus er is ook genoeg te klagen. Klagen moet en houdt ons aan de gang. Tv kijken en vele programma’s met ontevreden mensen. Gelukkig ook vele programma’s waarin je het goede leven ziet.

Ontevredenheid mag of moet. Tevreden zijn mag niet. Mensen die tevreden zijn streven niet naar meer en meer. Het is goed zo en het mag wel zo.  Zo denk ik er wel vaak over. Het mag wel zo.  En dan samen zorgen dat het mag wel zo blijft.

Soms houd ik mijn hart vaak vast. De opwarming van de aarde. De Russen die komen en nog veel meer bedreigingen voor het goede leven in ons landje.

Dankbaar ben ik wel en weten dat het allemaal wel mee kan vallen. De soep wordt altijd heet opgediend maar mag altijd eerst afkoelen voordat je het moet eten.

Klagen kan altijd nog. Weten dat dankbaar zijn vele malen leuker kan zijn dan altijd maar op zoek zijn naar een reden om te klagen.  Zo ben ik elke dag weer dankbaar voor veel en zie ik dat het goed leven is in ons landje.

Ook wel weten dat het leven niet voor iedereen goed is.  Altijd genoeg om te verbeteren en ons landje is nog lang niet af. Als je in de hoek zit waar de klappen vallen. Dan mag je klagen. Of het helpt? Soms wel en soms niet.

Spiegelen

Spiegelen is iets waar we druk mee kunnen zijn. De buurman koopt een grotere tv en jij wil er ook 1.  Het liefst nog een beetje groter.  Net als met de auto. Is het na-apen of is het iets anders.  Dromen van de auto van de buurman en dat kan hard werken zijn. Om hetzelfde te willen hebben dan de ander.

Hoe het gras bij een ander altijd groener is. Ook dat is vaak waar. Hoe een ander het altijd beter heeft. Dan het streven om hetzelfde te bereiken. Soms blijf je jaloers. Wetende dat het voor jou alleen maar een mooie droom zal blijven.

Of ik dat ook heb ?  Spiegelen doe ik natuurlijk ook. En dan zien dat ik het goed heb. De diagnose schizofrenie hebben is een voorbeeld. Dan wordt je verteld dat je nooit zelfstandig kunt wonen. Dat een relatie er niet in zal zitten en nog veel meer niet.  Weten dat het een ernstige ziekte is. Dat zie ik dan ook bij anderen.

Dan tel ik mijn zegeningen. Heel veel heb ik wel bereikt. Een relatie en al 25 jaar getrouwd. Zelfstandig wonen en nog veel meer. Ook weten dat het bijzonder is voor iemand met de diagnose schizofrenie. Ik tel mijn zegeningen.

Altijd met bescheidenheid. Weten dat velen dromen van mijn leven en dan jaloers kunnen zijn.  Ook iets om bij stil te staan.   Net als geld verdienen en daarmee veel kunnen doen. Ook niet voor iedereen weggelegd.  Respect speelt dan natuurlijk ook een rol.

Tevreden kunnen zijn met wat je hebt en de ander dan meer gunnen dan jezelf. Weten dat er meer is dan het groene gras. Je weet niet wat de ander er voor over moet hebben.
Het gras lijkt groener zeg ik dan. Het lijkt zo. Of het echt groener is ? Dan moet je naar de details gaan kijken en soms blijven die verborgen.

Wat de aarde aan kan is voor mij ook belangrijk. Weten dat de aarde al die behoeftes die mensen kunnen hebben niet aankan. 8 miljard mensen die allemaal rijk zijn en weten dat het dan gaat vastlopen.  Voor mij ook een reden om niet te veel te willen. 

Als we allemaal met minder tevreden kunnen zijn betaalt het zich vanzelf terug. Stoppen met meer en meer willen. Samen kan ook een thema zijn.  Wij wat minder en zij wat meer. De wereld zal er een stuk mooier van worden.

De man met die dure auto die een helikopter wil. Misschien lukt het hem. De mens met die iets goedkopere auto die streeft naar die dure auto. Je moet een doel hebben. De man met de fiets die graag een auto wil. Misschien lukt het hem. De wandelaar die het liefst blijft lopen. Maar af en toe lijkt een fiets hem wel handig.  Dan in een rolstoel zitten en hoe leuk lopen je wel niet lijkt. Je kunt er alleen maar van dromen. Lukken zal het niet.  Zolang het maar bij dromen blijft is er niets aan de hand.

Het zorgt natuurlijk voor een bloeiende economie. Al die mensen die niet tevreden kunnen zijn met wat ze hebben. Meer en meer moet. Iets waar ik het wel vaker over heb : -)

Spiegelen kan leuk zijn en dan vooral als het gaat om wat je hebt. Tel je zegeningen !   En wat minder meer moet !!