Afscheid

Een paar maanden geleden hoorde ik dat Cora in een euthanasietraject zat. Ik wist dat ze niets meer voor haar konden doen. Uitbehandeld en geen enkele zicht meer op verbetering. Komt vaker voor en soms valt het mee. Dan is het leven nog dragelijk en met een beetje extra hulp nog de moeite waard.  Soms is het jammer genoeg anders.

In de inloop al vaak afscheid moeten nemen van andere bezoekers. Sterven hoort bij het leven en dan sterven er mensen om je heen. Ook de inloop is daarop geen uitzondering.  Dit is de tweede keer dat ik euthanasie meemaak binnen de inloop. Geestelijk ondragelijk lijden zonder uitzicht op verbetering en gelukkig is euthanasie dan een optie. Ik weet nog hoe het voordat euthanasie mogelijk was ging. Dan is euthanasie een meer humane oplossing.

Cora kwam meer dan 10 jaar in de inloop. Weten dat ze het zwaar had en toch 1 van de voor mij leuke bezoekers. Veel meegemaakt en toch proberen door te gaan. En dan alles proberen wat ze je aanbieden en wat dan volgens de deskundigen kan helpen. Het was niet altijd kommer en kwel en er waren betere periodes. Althans zo zag ik het als buitenstaander.  De buitenkant hoeft niets te zeggen over het innerlijke leven.

29 juni lees ik in de krant dat er aan haar leven een einde is gekomen. Het duurt even voordat het echt tot me doordringt. Weten en beseffen kunnen twee verschillende dingen zijn.  Twee dagen later afscheid genomen. Het valt me zwaar. Weten en nu zeker weten.

Ik heb in die meer dan 30 jaar dagbesteding ggz vele malen afscheid moeten nemen van medebezoekers. Soms de leeftijd. Vaker anders.  Hoe zwaar het leven kan zijn en dan.

Sommigen zien de inloop als een leuke en goedkope eet en drinkplek. Ik vul het dan altijd aan met voor wie het nodig heeft. Hoe belangrijk dat laatste dan is. Voor wie het nodig heeft.  Het leven kan zwaar zijn en dan een plekje waar je even naar toe kunt om de zinnen te verzetten. Waar niet altijd het ziek zijn centraal staat en waar je jezelf mag zijn. Zonder uit te moeten leggen wat er aan de hand is. Lotgenotencontact zogezegd en hoe waardevol dat kan zijn.

Jarenlang was de levensverwachting van de ggz client niet echt hoog. Een ongezonde leefstijl in combinatie met.  Gelukkig is dat nu een beetje anders. Ook het inloophuis biedt bijvoorbeeld elke dag een gezonde maaltijd aan en meer.

Afscheid nemen van en dan weten dat de dood een einde van het lijden is of kan zijn. Leuk is altijd anders en toch hoort het erbij. Zoals ik al eerder schreef: blij dat euthanasie nu ook een optie is.  Op een humane manier sterven en dan eindelijk rust.  Of er iets is na de dood ?  Vele meningen en niemand weet het. Soms of vaak hoop ik van wel.

Het samen leuk hebben is natuurlijk ook een doel van de inloop. Soms is het anders en dan is het ook samen verdriet hebben. Vreugde en verdriet liggen soms heel dicht bij elkaar. Soms kan ik slecht omgaan met feest en plezier. Gewoon omdat.  Het doet me altijd denken aan de begintijd van de inloop. We hadden we het even heel gezellig. Iemand liep kwaad weg. Hij had het meestal niet zo gezellig en hij kon even niet goed omgaan met de vrolijkheid in de inloop. Dat moment zal ik nooit vergeten. Hoe ook verdriet bij de inloop hoort.  Effe stilstaan bij is heel belangrijk.